ชี่ เรื่องราวของสุภาพแบบฉบับของจีน

ชี่...ปฐมบทแห่งสุขภาพของชาวจีน

เรียบเรียงโดย ก.ต.

Adeline Yen Mah แพทย์ประสาทวิทยาผู้สำเร็จการศึกษาจากมหาวิทยาลัยการแพทย์ลอนดอนในสหราชอาณาจักร แม้เธอจะถูกปลูกฝังความเป็นตะวันตกและวิทยาศาสตร์ Yen ก็ได้เขียนหนังสือเรื่อง Watching the Tree เป็นประสบการณ์ที่เธอเขียนเพื่อถ่ายทอดความเป็นจีนสู่สายตาชาวตะวันตก Yen อธิบายประเด็นต่างๆ ที่หลอมรวมเป็นแนวคิดหลักในชีวิตประจำวันของชาวจีนตั้งแต่ก่อน ค.ศ. จนถึงปัจจุบันไว้ได้อย่างน่าประทับใจ หนึ่งในนั้นคือการอธิบายเรื่อง "ชี่" ซึ่ง Yen บอกว่าเป็นคำจีนที่ไม่อาจถ่ายทอดเป็นภาษาอังกฤษได้โดยง่าย เนื่องจากชี่มีมิติทั้งด้านชีวิต ด้านพลังงาน และด้านสสาร การเข้าใจเรื่องชี่ ทำให้เข้าใจคนจีน และเข้าใจแพทย์แผนจีน คนที่ไม่คุ้นเคยวัฒนธรรมตะวันออก อย่างชาวยุโรป ย่อมยากที่จะทำความเข้าใจโลกทัศน์ของแพทย์จีนได้ บทความนี้เขียนขึ้นจากแรงบันดาลใจที่ได้จากการอ่านงานของ Yen และเห็นว่าสามารถอธิบายความแตกต่างของแพทย์แผนจีนและตะวันตกได้อย่างดี

หากนักฟิสิกส์อธิบายจักรวาล เขาจะเริ่มจากการอธิบายกฏพื้นฐานของจักรวาลนั่นคือมิติแรงโน้มถ่วงของนิวตัน ซึ่งแนวคิดนี้ใช้อธิบายสสารทั้งมวล จนทำให้ Alexander Pope กวีชาวอังกฤษเรียกขานให้นิวตันเป็นแสงสว่างขององค์ความรู้ ฟิสิกส์แบบนิวตันเป็นรากฐานของการศึกษาศาสตร์ทุกแขนง ทั้งวิทยาศาสตร์และสังคมศาสตร์ การศึกษาชีวิตและการแพทย์ก็ถูกอธิบายด้วยกฎพื้นฐานทางวิทยาศาสตร์เช่นนี้ โรคจึงเกิดจากเชื้อโรค และความผิดพลาดของอวัยวะที่แยกกันไป มีแผนกหูคอจมูก แผนกหัวใจ แผนกโรคไต แผนกโรคประสาท สร้างความเชี่ยวชาญให้แก่แพทย์ผู้ศึกษาเฉพาะทาง การครอบงำด้วยอิทธิพลของนิวตันสืบทอดมาจนถึงปัจจุบันและเป็นความเชื่อที่คิดว่าหมายถึงความถูกต้องและเป็นจริง

อย่างไรก็ตาม แนวคิดตะวันออกมีลักษณะการมองโลกตรงข้ามกันโดยสิ้นเชิง ปรัชญาตะวันออกโดยเฉพาะปรัชญาจีน ให้ความสำคัญกับโลกทัศน์แบบองค์รวม มองสรรพสิ่งด้วยความเข้าใจในชีวิตและสิ่งแวดล้อมควบคู่กันไป แนวคิดเรื่อง "ชี่" ถือข้อสรุปของการอธิบายโลกทัศน์แบบจีน ต่งจงซู นักปรัชญาสมัยราชวงศ์ฮั่นอธิบายไว้ว่า "พลังชี่ แห่งหยิน และหยาง ดำรงอยู่ภายในจักรวาล เป็นพลังซึ่งหล่อเลี้ยงคนเราตลอดเวลา ดุจดังน้ำหล่อเลี้ยงปลา... เรามองเห็นน้ำแต่ไม่เห็นชี่... จักรวาลจึงมีแก่นสารแม้เหมือนว่างเปล่า รอบกายเราแวดล้อมด้วยพลังชี่ไหลเวียน และก็ล้วนดำเนินชีวิตเรื่อยไปในกระแสพลังร่วมนี้..."(1) นอกจากการเป็นพลังของทุกสิ่งแล้วชี่ยังหมายถึงพลังแห่งชีวิต จูซี นักปราชญ์ราชวงศ์ซ่งกล่าวว่า "แรกสุดมีรูปทรงกับวัตถุ แล้วชี่จึงให้ชีวิตแก่รูปทรงและวัตถุ ชี่คือพลังปฐมอันเป็นที่มาแห่งการเริ่มต้นทั้งมวล"(2)

เมื่อชี่เป็นชีวิตสุขภาพที่ดีย่อมหมายถึงชี่ที่สมบูรณ์ เวลาแพทย์จีนแตะข้อมือ เขามิได้ตรวจอัตราการเต้นของหัวใจเท่านั้น แพทย์จีนตรวจสอบการไหลเวียนของพลังชี่ หากพลังชี่สะดุดที่จุดใดย่อมหมายถึงความไม่สมดุลของอวัยวะและร่างกาย ณ จุดนั้น เพราะฉะนั้นอารมณ์จึงเป็นสาเหตุของโรคได้เช่นกัน ยกตัวอย่าง ความเศร้าซึม วิตกกังวล ความเครียด เป็นที่มาของโรคสารพัด เช่น ความดันโลหิตสูง หัวใจขาดเลือด กล้ามเนื้อและข้ออักเสบ เป็นต้น ตำราหวงตี้เน่ยจิง ตำราสุขภาพของฮ่องเต้ จึงสรุปว่า "ถ้าหากชี่สอดคล้องสมดุลจะเจ็บป่วยได้อย่างไร?... พลังชี่ที่แท้จริงเกิดขึ้นต่อเมื่อใจเราสงบมั่นคง เมื่อจิตใจสบายร่างกายก็แข็งแรง"(3) ด้วยเหตุนี้แพทย์จีนจึงมุ่งปรับแก้สภาวะของชี่ ด้วยอาหารที่ช่วยบำรุงสุขภาพ การออกกำลังกาย ความสงบของจิตใจ ก่อนที่จะเข้าสู่การรักษาโดนการให้ยาหรือฝังเข็มเพื่อฟื้นฟูพลังชี่

เมื่อเข้าใจเรื่องชี่ จึงจะสามารถเข้าใจการมองโลกแบบจีน และการรักษาของแพทย์จีน บางโรคที่มีคนกล่าวว่า "ไปรักษาที่ไหนมาก็ไม่หาย" จึงอาจบรรเทาดีขึ้นได้ด้วยการดูแลของศาสตร์แพทย์จีน มิใช่เพราะความเหนือกว่าและด้อยกว่าขององค์ความรู้ทั้งสอง หากแต่เป็นความแตกต่างของปฐมสาเหตุของโรคภัย และเมื่อจุดเริ่มต้นต่าง การรักษาแตกต่าง มุมมองของแพทย์ต่อโรคก็ย่อมแตกต่าง และพลัง "ชี่" ซึ่งเป็นพลังของชีวิตและทัศนะการมองโลกของชาวจีน จึงเป็นหัวใจสำคัญที่มิอาจละเลยได้เลย

รายการอ้างอิง

(1) Adeline Yen Mah,

line @dr_tee 👉🏻
คลิ๊ก >>> https://goo.gl/X8j3e7

ติดตามอ่าน คลังบทความเกี่ยวกับแพทย์จีนได้ ที่
🎉 http://www.dr-tee.com

✅instargram : yaowakiat

✅ช่องยูทูป : ดร เยาวเกียรติ แพทย์จีน ฝังเข็ม
https://m.youtube.com/channel/UC-CZY_E5fBsjFWz4rxPJ3EQ

✅กลุ่มFacebook สุขภาพดี สไตล์หมอจีน
https://m.facebook.com/groups/1412208708920279?group_view_referrer=profile_browser&_rdc=1&_rdr

#หมอตี้ #รักษาไต #ไตวาย #ไตเสื่อม  #สมุนไพรจีน #ยาจีน #หมอแมะ #ฝังเข็ม #ฝังเข็มรักษาโรค  #ไตพร่อง #ไตอ่อนแอ #หมอจีนรักษาไต #โรคต่อมลูกหมากโต #โรคภูมิแพ้ #ฉี่ค้าง #ฉี่กระปิดกระปอย #ฉี่ไม่สุด #นอนไม่หลับ  #เบาหวาน  #ปวดหัว #เวียนหัว  #เหนื่อยง่าย #อ่อนเพลีย #บำรุงร่างกาย #แพทย์ทางเลือก #แพทย์จีน #หมอจีน #เจินฟู่คลินิกการแพทย์จีนแผน #โชคชัย4  #คนขี้หนาว #คนขี้ร้อน #การ์ตูนหมอจีน